Oktober 2004

De onderbouw

Ik had geen tijd voor een ontwerp of een achtergrondstudie. Ik heb een stuk multiplex gepakt en even rustig een paar minuten naar het blanco "canvas" gekeken. Na een paar minuten begon ik in mijn gedachten de ruwe vormen te zien.

Na een minuutje of wat visualiseren heb ik een greep gedaan in mijn emmer resthout en grofweg het landschap wat ik in mijn hoofd had uitgestald.

Na nog was schuiven en stapelen heb ik alle stukken hout vastgelijms met witte houtlijm. Het spoor maak ik door 2 stukken karton van 3 mm dik op elkaar te lijmen.

Ook zag ik nog een leuke plaats om een klein schuurtje/hokje neer te zetten naast het spoor. Ik heb dit ding ooit eens uit een rommelbak op een beurs gevist. Hier heb ik een malletje van gemaakt dat ik gebruik voor overtollig gips als ik aan het gipsgieten ben. Resultaat dat ik nu minstens 30 van die hokjes heb liggen! Hoog tijd om er eentje in dit diorama te verwerken.

Ik kwam er overigens nog niet zo lang geleden achter dat dit hokje een deel is van een bouwpakket van Artitec. Tenminste.... het lijkt er sterk op (99%).

Ook het hokje ga ik uiteindelijk plaatsen op 2 strookjes karton van 3 mm. Deze strookjes lijm ik nu gelijk tegen het spoorkarton aan.

Gipsen

Na een uurtje drogen heb ik gips aangemaakt om het landschap vorm te geven. Ik heb een soort hard-shell methode gebruikt die half afkomstig is uit het "handboek modelspoorbouw" onder redactie van Gerard Tombroek.

Ik doop papieren doekjes in het yoghurt-achtige gips en drapeer deze over de houten ondergrond. Dit zijn van die papieren doekjes die je vaak aantreft in toiletten om je handen mee af te drogen. Iets sterker dan toiletpapier of keukenpapier over het algemeen, dus het scheurt minder snel.

Vervolgens is het een kwestie van een laag of 3 papier met gips over elkaar te leggen. Het landschap is goed vorm te geven door de doekjes een bepaalde kant op te strijken. Ook de naden kan je prima wegwerken door er een beetje overheen te wrijven.

Het is even een kwestie van in je vingers krijgen. Dit was de eerste keer dat ik dit deed en ik was zeker niet ontevreden met het resultaat. Bereid je overigens wel voor op vieze vinger!

Een bruggetje

Om het diorama een mooie overgang naar de achtergrond te geven heb ik 2 bruggehoofden tegen de berg aan gezet. Deze heb ik zelf gegoten van gips met één van mijn mallen.

Ik heb ze vastgezet op het diorama door ze nat te maken en op de achterkant een klodder gips te gooien en ze op de goede plaats te zetten. Na het uitharden van het gips staan de bruggehoofden goed vast. Vervolgens smeer ik de naden weer dicht met gips.

De brug maak ik van karton van een medicijnendoosje. Voordeel is dat dit karton dun en stevig is. Ook is dit makkelijk met houtlijm te lijmen.

Ik heb het bedrukte laagje er af gehaald. Dit was bij dit doosje redelijk makkelijk. Een puntje met een stanleymes losmaken en dan voorzichtig afscheuren.

Met een stanleymes snij ik van datzelfde doosje smalle strookjes. Hiervan maak ik de verticale delen en het horizontale deel. Voordat ik deze erop zet heb ik even de afstand tussen de verticale delen gelijk afgemeten.

Ik gooi een druppel houtlijm op een stuk karton en met een pincet haal ik de strookje daar doorheen. Dan is het een kwestie van het strookje op goede plek aanbrengen.

Soms laat ik de strookjes iets langer dan nodig. Dit werkt makkelijker met het aanbrengen. Vervolgens knip ik ze precies op maat met een kniptangetje met rechte achterkant.

Soms laat ik de strookjes iets langer dan nodig. Dit werkt makkelijker met het aanbrengen. Vervolgens knip ik ze precies op maat met een kniptangetje met rechte achterkant.

Het tussenresultaat is een precies passend bruggetje op de 2 bruggehoofden. Volgende stap is verven. Ik geef de brug een grondlaagje met grijze grondverf van de bouwmarkt.

Daarna gaat over de grijze grondverf een laagje donkergroene Humbrol heen. Later zal ik de brug nog verouderen met een wash van verdunde zwarte Humbrol.

Het landschap

Nadat ik het gips heb laten drogen heb ik het lichtbruin geverfd met muurverf op waterbasis van de bouwmarkt. Een eerste laag om het gips minder zuigend te maken.

Na het verven heb ik ook gelijk even een foto gemaakt van de dan nog grijze brug en het toekomstig schuurtje langs de rails. Even checken of het leuk staat. Een foto maken vanaf ooghoogte is goed geschikt om te kijken of het ontwerp realistisch overkomt.

De ondergrond vond ik echter te licht, dus heb ik deze donker bruin geverfd. Toen bedacht ik me dat ik ook nog heel veel rotsen nodig had, dus heb ik het donkerbruin weer gedeeltelijk overgeverfd met grijze grondverf op terpentinebasis. Nadeel was dat deze verf bleef glimmen. Rotsen glimmen niet, dus er moest nog even wat aan gebeuren.

Leerpunt was overigens wel dat ik een volgende keer met grijze muurverf op waterverf een eerste laag ga aanbrengen en daarna stukjes bruin ga verven. Dit hangt natuurlijk af van je landschap. Rotslandschap eerst de grijze laag en kleine stukjes bruin. Normaal landschap eerst bruin en daarna stukjes grijs.

Na voldoende droogtijd breng ik met verdunde Humbrol een wash aan op de rotsen. Gewoon een flinke laag aanbrengen met een kwast. Vervolgens deppen met keukenpapier. Met de zwarte wash wordt de rotsstructuur extra benadrukt, wordt de rotskleur iets donkerder en krijg je een mooie schaduwwerking.

Een eerste poging met verdunde oost indische inkt werkte overigens niet, aangezien de grijze verf op terpentine basis was.

Bij het drogen van de wash wordt deze altijd iet lichter. Het kan zijn dat je 2e laag aan wil brengen als je niet tevreden ben. Ik was echter tevreden. Alleen glommen de rotsen nogsteeds.

Met pastelkrijt heb ik de rotsen wat matter gemaakt. Ik schraap met een scherp mesje pastelpoeder op de rotsen. Daarna wrijf ik dit poeder in en over de rotsen met een harde kwast. Ik heb 3 kleuren pastelkrijt gebruikt, namelijk zwart, lichtbruin en donker groen/bruin.

Als laatste heb ik wat gezeefde kleigrond uit eigen tuin over de rotsen gegooid en met de kwast een beetje ingewreven. Ik heb dit ook al een keer beschreven bij project Mini Schotland in het bouwverslag van februari 2004.

Na deze behandeling glimt er geen enkele rots meer en is er een mooie natuurlijke kleurvariatie ontstaan op de rotsen. Ik fixeer de gezeefde kleingrond door er met een pipet kleine beetjes verdunde houtlijm op te druppelen.

Dan nu het aanbrengen van het groen. Ik doe dit op 2 manieren:
(1) rechtstreeks uit het zakje voorzichtig strooien op de horizontale delen en vervolgens met een pipette wat druppels verdunde houtlijm hierop aanbrengen
(2) een paar druppels houtlijm op de schuinere stukken, dit uitsmeren met een natte kwast en er dan strooisel in strooien.

Als de eerste laag strooisel is aangebracht laat ik het drogen. Vervolgens breng ik kleurvariatie aan door hier en daar met andere kleuren te strooien.

Zo heb ik een basiskleur groen van Anita Decor gebruikt. Hier overheen heb ik kleine beetjes lichter groen van Anita Decor en Woodland gestrooid voor de variatie. Ook hier en daar nog een beetje gezeefde grond gestrooid. Deze kleurvariatie maakt het landschap pas echt realistisch.

Deze 2e laag zet ik vast door er vanaf een hoogte verdunde witte houtlijm op de nevelen. Ik richt de plantenspuit niet direct op het diorama, maar net er boven of er overheen. Zo blaas ik geen strooisel weg. De nevel daalt langzaam neer op het diorama.

Nadeel dat bij zo'n klein diorama het grootste gedeelte van de verdunde houtlijm naast het diorama beland. Maar dat is niet anders. Net zolang doorgaan totdat het diorama goed nat is.

Normaal doe ik dit overigens buiten, maar aangezien het regende heb ik het binnen gedaan op een berg kranten. Het kan ook, maar het wordt wel een natte boel.

Daarop volgt weer een droogperiode. Je kan net zolang doorgaan met strooien en nevelen totdat je tevreden ben met wat je ziet. Ik was na deze 2 lagen tevreden genoeg. Ik was sowieso tevreden. Dit was de eerste keer dat ik een dergelijk landschap heb gemaakt.

De rails

De rails op het diorama moet werkend zijn. Daarom zet ik op achterkant de plus en mindraad. Ik boor 2 gaatjes aan de binnenkant van de spoorstaven, tussen 2 bielzen. De gaatjes meet ik uiteraard af met de rails op z'n plek.

Vervolgens zoldeer ik deze draadjes aan de onderkant van de rails. Met een tangetje knip ik de platic delen tussen de bielzen door.

Ik vijl de spoorstaaf aan de onderkant op, zodat de soldeer goed zal vloeien. Vervolgens soldeer ik de draden op de spoorstaven, zodat de draden naar binnen gericht zijn.

Dan kan de rails op zijn plek worden gelegd op het diorama. De draadjes aantrekken naar beneden en de rails kom precies op z'n plek terecht. Op deze maniers zie je nauwelijks iets van de draadjes. Zeker niet meer als de ballast is aangebracht.

De rails past op zijn plek. Nu het vastzetten. Ik heb witte houtlijm op de plek aangebracht. Even goed verdelen met mijn vingers. Hier de rail in geduwd.

Als ballast heb ik weer de gezeefde kleingrond gebruikt. Dit vond ik wel mooi passen bij de sfeer van het diorama. Ik strooi het tussen de bielzen en langs de zijkant.

Met een harde kwast verdeel ik de ballast gelijkmatig tussen de bielzen. Ik zorg ervoor dat de bielzen schoon zijn. Zowel binnen de spoorstaven als aan de zijkanten. Om de rails stevig op z'n plek te houden heb ik een lijmklem op de zijkant gezet.

Dan druppel ik verdunde houtlijm tussen de bielzen en langs de zijkanten. Netzolang totdat alles goed doordrenkt is. De pipet is hier echt perfect voor geschikt. Ik kon echt heel nauwkeurig 1 druppel laten vallen tussen elke biels.

Daarna laat ik het diorama een nachtje drogen. Op de uiteinden van de rails plaats ik een lijmklem en op de rails zelf heb ik een blokje triplex neergelegd, met daarop een zware fles. Zo kan de rails goed gefixeerd drogen.

Dit is ook de eerste keer dat ik rails heb geballast. Ik was benieuwd naar het resultaat. Na een nachtje drogen zag het er redelijk goed uit. De rails zat goed stevig vast en was overal goed op z'n plek terecht gekomen.

Er waren hier en daar wat stukjes niet helemaal dekkend geballast. Op die plekken heb ik nog een beetje gezeefde kleingrond gestrooid en met de pipet een druppeltje verdunde houtlijm aangebracht. Ideaal die pipetten!